Sanal Altın
2008’de tanıtılan bitcoin sanal para yapısı 2013’e dek pek bilinmiyordu. Ancak AB’deki ekonomik kriz bir anda bitcoinin de radara girmesini sağladı. 20 dolar düzeyindeki değeri bir ara 220 dolarlara çıktı.
Altının para birimlerine karşı avantajı değerinin kendisinden olmasıdır. Bir kilo altın hep bir kilo altındır. Ancak onun herhangi bir para birimindeki karşılığı ekonomik koşullara göre değişim gösterir. O nedenle savaş gibi ekonominin aşırı kırılgan ve risklere açık olduğu dönemlerde altına hücum başlar (hatta geçen seneki 21 Aralık 2012’deki dünyanın sonu senaryoları da ciddiye alınmış olacak ki o dönemde de altın fiyatları zirve yapmıştır).
Şimdi sanal dünyada da değeri kendinden bir meta ortaya çıktı. Özel matematiksel algoritmalarla şifrelenmiş, fiziksel herhangi bir karşılığı olmayan kaydi bir değer; bir tür sanal altın. Adı bitcoin. Gerçek dünyada altının değerli olması (biraz da) nasıl ki toplumsal bir uzlaşmaya bağlı ise bitcoin’in de sanal dünyada benzer bir imaja sahip olmasına çalışılmakta.
2008’de sanal dünyaya tanıtılan bitcoin, her ne kadar global olarak borsası, piyasası olan sanal bir meta olsa da 2013 başına göre fazla rağbet görmeyen “teknolojik bir zamazingo” idi. Ancak bazı AB ülkelerinde görülen ekonomik kriz ve bunun zirvesi olan Güney Kıbrıs’ta bankalardaki mevduatın belli bir kısmının zorunlu vergi olarak alınması, bir anda Bitcoin’in de “keşfedilmesini” sağladı. O zamana dek 20 dolar düzeyindeki değeri Nisan 2013’te 220 doları aştı, yeniden 80 dolar düzeyine indi. Ağustos 2013 sonu itibariyle bir Bitcoin’in değeri 146 dolar düzeyinde.
Bitcoin’in tercih edilmesinde “anonim” olmasının da avantajı var. Bitcoinler herhangi bir finans kurumu tarafından üretilmemekte. O nedenle kaydı sadece bitcoin alım satım hizmeti veren web sitelerinde tutulmakta. Anonimlik bitcoin’in temel bir özelliği gibi. Öyle ki bitcoin mimarisini 2008’de ortaya atan kişi de asıl kimliği ya da kimlikleri bilinmeyen Satoshi Nakamoto nam bir şahıs. Her ne kadar bir ABD dergisi bazı bilgi parçalarını biraraya getirerek bu kişinin Neal King, Vladimir Oksman ve Charles Bry (ya da bunlardan bir ya da iki tanesi) olabileceğini öne sürse de mucid(ler) anonim kalmaya devam ediyor.
Bitcoin’in 2013 yılı içinde popülaritesinin artması Türkiye’nin de ilgisini çekmiş olacak ki KKTC üzerinden hizmet vermek üzere bir Bitcoin aracılık firması da kurulmuş durumda. Dileyen bu siteye gidip üye olarak Bitcoin alım-satımı yapabilir. Bu siteye (btcturk.com) üye olduktan sonra bir banka üzerinden buradaki hesaba para transfer edilebilmekte ve transfer edilen para ile site aracılığıyla bitcoin alınabilmekte. Benzer şekilde satış işlemleri de bu yolla yapılmakta ve bitcoinler TL’ye çevrildikten sonra arzu edilen bir banka hesabına aktarılabilmekte (iddia oynamak için internet üzerinden hizmet veren sanal şans oyunları sitesindeki çalışma mantığına benzer bir yapı; terk fark o sitelerdeki para birimi de TL’dir, burada ise para birimi bitcoin’dir).
Bitcoin’ler “sanal cüzdan” denilen bir yazılım sayesinde gerek web sitelerinde gerekse de fiziksel yaşamda perakende işlemlerinde kullanılabilir. Bunun için hizmeti sunan web sitesi ya da mağazanın Bitcoin kabul ediyor olması gerekir.
Bitcoinler bugün için sanal alışverişten ziyade mevcut global finans sistemine güveni zedelenen bireyler tarafından maddi varlıklarını muhafaza edebilmek amacıyla bir yatırım unsuru olarak kullanılmakta. Bellidir ki gelecek yıllarda bu tür başka alternatif sanal yatırım araçları da çıkabilecektir.
