felsefe taşı

Gün geçtikçe bildiğim şeyler azalıyor. Bir gün gelecek hiçbir şey bilmeyeceğim. İşte sanıyorum o zaman güzel olacak.

Socrates “Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğim” derken `tevazu` gösterisi yapmıyordu sanırım. (bu arada tevazu üzerine de birkaç kelam etmeli ama başka yazıya artık…) Bunu bile yeni yeni anlıyorum galiba. O bize hiçbir şeyi bilmenin mümkün olamayacağını aktarmaya çalışıyordu bence.

Bildiğiniz hatta çok iyi bildiğinizi sandığınız şeyleri bir göz önüne getirin. Aslında o şeyleri bile bilmediğinizi sadece onlar hakkında inandığınız düşünceleriniz olduğunu anlayacaksınız. Bu ilk bakışta garip gelecektir, ki bana da öyle oldu. Ama bilmek eyleminin ne kadar iddialı bir eylem olduğunun farkına varınca da korkuyor insan.

Bilmek, kalın bir çerçeve çiziyor, “bilmek sınırlıyor”. bilmek insanın önündeki duvarın kendisi belki de. bildiklerimi unutmaya çalışmalı, ama egodan dolayı çaktırmadan da hatta çaktırarak bilmeye de, daha da çok bilmeye de çalışıyorum. İşte bunun farkındayım ama işe yarar mı bilmem. (bakın bilmem dedim)

Socrates’in cümlesini hiçbir şeyi bilmenin mümkün olamayacağı şeklinde yorumlayınca bildiğimizi sandığımız şeyler ne olacak peki? Ne diyeceğiz onların yerine? İnanmak… İnsan bildiğini sandığı şeylere hatta emin olduklarına (emin-iman ikisi de aynı kökten) bile inanıyordur aslında. Ama buna inanmak zor tabii.

Kendimden, kendi varlığımdan şüphe etmem diyenleriniz olacaktır, ya da işte çok kesin bilgi 2+2=4 diyenleriniz… Ama söylediklerimin biraz ardında bunun bir inanç olduğunun farkına varmak var.

Düşündüğümü biliyorum bile diyemiyorum, düşünen ben miyim, yoksa ben bir düş içindeki bir özne miyim, bilmiyorum. Belki de Newton’un dediği gibi “Biz, düşüncelerimiz değil, düşüncelerimizin düşünceleriyiz.” Yavaş yavaş kafayı sıyırıyor da olabilirim tabii.

Kaynak: http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/biliyor-musun-yoksa-bildigini-zannetigine-aslinda-inaniyor-musun-21853