felsefe taşı

Vikipedi sitesinde bir içeriğin sakıncalı, yanlış, yalan, eksik vb olduğuna inanıyorsanız onu kendiniz bile değiştirebilirsiniz; site yönetimine vb. başvurmaya gerek yok!

Konu düşündürücü! Çünkü Özgür Ansiklopedi Vikipedi’nin (www.Wikipedia.org) Nisan ayı içinde Türkiye’de erişim engeline takılması diğer yasaklamalardan biraz farklı. Şimdiye dek yasaklanan Youtube, Twitter gibi sitelerin kapatılmasına neden olan “sakıncalı içeriğin” siteden kaldırılması tek taraflı yapılabilen bir iştir. Site yönetiminin veya bizzat içeriği hazırlayanların onu kaldırmaya ikna edilmesi gerekir.

Vikipedi’de esasen buna gerek yok. Bir içeriğin sakıncalı, yanlış, yalan, eksik vb olduğunu tespit eden herhangi birisi arzu ederse o içeriği “kendisi” değiştirebilir. Hatalıysa, eksikse düzeltebilir, yalansa, yanlışsa silebilir, doğrusunu yazabilir. Çünkü Vikipedi özgür bir ansiklopedidir; yazarları, çevirmenleri, editörleri okurlarının kendisidir. Bunun için topyekun site erişimini yasaklamak duble şaşırtıcı bir uygulama.

Yasağın nedeni gelen bir şikayete dayanıyorsa, şikayet eden kişi veya kurumun, bu süreci harekete geçirerek engellemek yerine siteye girip gerekli düzeltme işlemini kendisi yapsaydı daha hızlı ve kolay olurdu. Bu engelleme herhangi bir şikayet neticesinde değil de ilgili kamu kurumunun kendi tespitleri sonucunda yapılmışsa da durum farklı değil.

İster istemez insan düşünüyor. Acaba gerçek niyet başka mı? Türkiye’nin özellikle demokrasiye duyarlı Avrupa ve K.Amerika ülkeleriyle ilişkilerinin hassas olduğu şu günlerde kamu idaresinin bu tür bir kararı uygulaması yangına körükle gitmek şeklinde değerlendirilebilir.

Serde zaten delikanlılık var; yani bu tür bir adım atıldıktan sonra “Pardon” demek yerine kamu yönetiminde kararın arkasında durmak adeta bir zorunluluk gibi. Acaba ilgili kamu görevlilerinden kaç tanesi Vikipedi nedeniyle ülkemizin içine düşmüş olduğu şu durumdan dolayı şahsen bir rahatsızlık duymuyor?

Bilinmez lakin o aşina olduğumuz süreci yaşarsak şaşmamalı. Nedir? Konu öyle ya da böyle tozlandırılacak. Bir ara gündem değişmişken belki de bir şeyler yapılacak (birisi gidip ilgili içeriği silecek, güncelleyecek vb) bir bakacağız “Aaa, Vikipedi açılmış!”. Eğer bu sürecin arkasında bir tür kumpas varsa da ilgili kişiler tespit edilecek ve sebep-sonuç irtibatı kurulamayacak kadar bir süre geçip olay unutulduktan sonra haklarında gereği yapılacak. Kamuoyu bu gelişmeden haberdar edilmeyecek; belki bir şans tesadüfen öğrenecek.

Bu eşsiz model bir kültür mü? Zayıf olsan bile zayıf olduğunu göstermeyeceksin. Çünkü öyle bir hayat ki bu, birisi bir başkasının kendisinden daha zayıf olduğunu hissettiği an onu yok etmek ve onun sahip olduklarını ele geçirmek için elinden geleni yapıyor. “Hayır” mı? “Bu sadece içinde yaşadığımız coğrafyaya özgü değil” mi? “Orman kanunlarının geçerli olduğu her yerde benzer durum var” mı diyorsunuz? Bilemiyorum. Belki de sitenin sıfatı (“özgür ansiklopedi”) sinir bozmuştur!

(Vikipedi resmine şu iki teknik bilgiyi de eklemek gerekir: Birincisi Vikipedi üzerinde herhangi bir bilgi eklediğinizde, değiştirdiğinizde, sildiğinizde vs hangi kullanıcı adı ile veya hangi IP adresinden bu işi yaptığınız kayıt edilmekte ve dileyen herkes de bu iz kayıtlarını görüntüleyebilmektedir. İkincisi de her türlü değişiklik gönüllü editoryal kontrolden geçmektedir.)