felsefe taşı

İlk çıktığında neredeyse bedava olan dijital para birimi bitcoin sekiz sene içinde bir koyana bir milyon kazandıran yatırım aracı haline geldi.

Sekiz yıl önce sadece 40 liralık bir yatırım yapmış olsaydınız; bugün en iyi şartlarda kaç liranız olurdu? Dört yüz lira? Dört bin lira? 40 küsur milyon liraya ne dersiniz? Yanlış okumadınız; bir koyup milyon alınan bir yatırım. İşte size bitcoin!

Eğer Kristoffer Koch o dönemde kriptoloji konusunda tez yazmıyor olsaydı belki de ilgi duyup 27 dolar (o zamanın kuruyla 40 lira) değerinde beş bin tane bitcoin satın almayacaktı. Bugün bir tane bitcoinin değeri 2 bin 500 dolar seviyesinde olduğuna göre de yaklaşık 12,5 milyon dolarlık bir servete ulaşamayacaktı.

Salt yüksek getiri imkanı sunması değil, bitcoin ve onun etrafında gelişen diğer dijital paracıklara (“altcoin”) ilginin giderek artması. Bitcoin türü dijital paraları asıl cazip kılan şey onu bildiğimiz para ve benzeri enstrümanlardan ayıran şu özelliği: Bitcoin hiçbir ülkenin, bankanın vb. güdümünde olan bir “para” değildir!

Sanal (veya dijital) bir paranın var olması veya değerli olup olmaması ABD doları veya başka bir para birimine bağlı değildir; her ne kadar bu tür paralar hala bilinen bir para birimine göre kıyaslanıyorsa da. Bunun en pratik göstergesi alışverişte direkt bitcoin kabul eden satıcılardır. Bugün ülkemizde de verdiği hizmetin karşılığını bitcoin ile tahsil etmeyi kabul eden firmalar vardır.

İşin temelinde kriptolu bir sayı bloku yer almaktadır. Elinizde o bloktan varsa onu dijital para olarak kullanabiliyorsunuz. Peki bu sayı blokları nasıl edinilebilir? Bunun iki yolu var. Bitcoin borsalarından hazır satın almak (dolar veya o borsanın kabul ettiği başka bir para birimi ile ödeme yaparak) veya dijital madencilik yapmak.

Zaten mevcut para birimlerine göre kur değeri birinci model için geçerli, çünkü ikinci model olan bitcoin madenciliği yapmak lojistik giderler dışında ücretsiz. 2009 yılında dünyaya sunulan bitcoinin dijital yapısına göre sahip olunabilecek toplam bitcoin sayısı 21 milyondur. Yani dünyada maksimum 21 milyon bitcoin olacak; o kadar. Kaynaklara göre 1 Haziran 2017 itibariyle (yani geçen sekiz buçuk senede) bunun ancak 16,3 milyonu dijital gün ışığına çıkarılmış; dijital borsalarda alım-satımda kullanılır hale gelmiş.

Cazip bir durum! Çünkü gidip piyasadan tanesi 2 bin 500 dolara bitcoin almak yerine “Ben dijital dağlara gidip kendim ararım kardeşim” diyecek madenciler için çıkarılacak daha 4,7 milyon bitcoin var. O yüzden de tüm dünya harıl harıl dijital kazı yapıyor; kalan bu bitcoinlere bedavaya sahip olmak amacıyla.

Efsane değil, gerçek! Lojistik giderler dışında bu madencilik işi bedava. Giderlerin başında da teknoloji yatırımı (gerekli yazılım, donanım) ile “elektrik tüketimi” geliyor. Elektrik tüketimi önemli çünkü deneme-yanılma modeline göre çalışan madencilik o kadar uzun sürebiliyor ki kazanılacak bitcoinlerin maddi değeri cihazların tüketeceği elektriğin masrafını karşıklamaya bile yetmeyebilir. O nedenle bu konuya eğileceklerin sağlıklı fizibilite yapması gerek. Gelecek hafta “Ben de bitcoin madenciliğine başlasam mı?”dan “Ölürsem bitcoinlerime ne olur?”a kadar renkli sorulara dijital cevaplar!