felsefe taşı

Anılar beynin sadece bir bölümünde saklanmaz. Farklı tipte olanlar, birbirine bağlı farklı beyin bölgelerinde saklanır.
Açık hafızada beynin üç alanı vardır : hipokampus, neo-korteks ve amigdala
Kısa ve uzun süreli anılar eş zamanlı olarak üretilir ve sırasıyla hipokampüs ve prefrontal kortekste saklanır.
Fiziksel yapıdaki değişim, kimyasal değişime göre daha uzun sürede gerçekleşir. Örneğin kimyasal değişim ile kısa süreli hafıza desteklenirken, uzun süreli hafıza için yapısal değişim gereklidir.
═════════════════

Motor hatıralar gibi örtük hafıza,
bazal gangliya ve beyincik ile ,

kısa süreli çalışma belleği en çok prefrontal korteksle ilgilidir.

═════════════════

Limbik sistem,

canlılarda bulunan beynin duygulardan, davranışlardan,
uzun süreli hafızadan

ve koku duyusundan
sorumlu olan sistemin tümüne denmektedir.

══════

En eski duyumuz olan Koku duyusu ile
hafıza arasında çok özel bir ilişki vardır.

Beyinde kokuları işleme koyan
ve “koku alma soğanı” olarak adlandırılan bölge,

beyin çıkıntısı (Hipokampüs) ile yan yanadır.

Denizatı şeklindeki bu soğan,
beyin zarından (korteks) gelen tüm bilgilerin toplandığı yerdir.
═════════════════

Hipokampus,
Denizatına benzerliğinden dolayı bu ismi almıştır.

═════════════════
(Yunanca: ιππος, hippos = at, καμπος, kampos = deniz)

bir zamanlar dış yüzü
koç boynuzuna benzediğinden

“cornu ammonis” olarak da anılmış.

Ammon
koç başlı bir Mısır Tanrısına verilen isim…

═════════════════

Algıladığımız bilgiler,
hippokampus tarafından kaydediliyor.

Kısa süreli hafızayı, uzun süreli hafızaya aktarmak gibi çok önemli bir görevi vardır.
Ayrıca uzaysal yön bulma görevini de üstlenmiştir;
yani hareket ederken
etrafı üç boyutlu değerlendirmeyi sağlayan yapı burasıdır.

Epizodik anıların daha sonra erişim için oluşturulduğu ve endekslendiği yerdir.

Epizodik Bellek,
Bilgiyi işleme kuramına göre;
uzun süreli bellekteki bölümlerden biridir.

═════════════════
Yaşam boyu başımızdan geçen
her türlü yaşantının depolandığı bellek birimidir.
═════════════════

Neokorteks,

beynin dış yüzeyini oluşturan nöral doku tabakası olan beyin korteksinin en büyük kısmıdır,
kıvrımlı görünümü ile yüksek memelilerde belirgindir.
İnsanlarda neokorteks,
duyusal algı, motor komutlarının üretilmesi, mekansal akıl yürütme ve dil gibi daha yüksek işlevlerde yer alır.

═════════════════

Zamanla, hipokampüste geçici olarak depolanan belirli hafızalardan gelen bilgiler
genel bilgi olarak neokortekse aktarılabilir

═════════════════

Araştırmacılar, hipokampustan neokortekse bu transferin uyurken
gerçekleştiğini düşünüyor.

═════════════════
REM uykusu sırasında
mantık yürütme, dikkat ve hafıza ile bağlantılı olan
beyin bölgelerinin (özellikle dorsolateral prefrontal korteks) aktivasyonunun azaldığı,
ancak
duygularla ilgili olan limbik sistem yapılarının
ve rüyaların hareket içeriğiyle orantılı olarak
beynin bazı başka hareket bölgelerinin
aktivitesinin arttığı gösteriliyor.

Ancak bu aktivasyon, uykuda çizgili kaslarda tonus kaybı olması nedeniyle harekete dönüşmez.

═════════════════
Duygusal hafızanın merkezi
Amygdala

Beynin temporal lobunda badem şeklindeki bir yapı olan amigdala, anılara duygusal bir önem verir.
Bu özellikle önemlidir,
çünkü güçlü duygusal hatıraların
(örneğin utanç, neşe, sevgi veya kederle ilişkili olanlar)
unutması zordur.

Duygularımız hafızamızın çimentosudur.

═════════

Amigdala sadece anıların gücünü ve duygusal içeriğini değiştirmez;

Aynı zamanda özellikle korku ile ilgili yeni anılar oluşturmada
kilit bir rol oynar .
Korkunç anılar sadece birkaç tekrardan sonra oluşturulabilir

Amigdala’nın koruyucu bir işlevi de vardır.

Bu, bazı insanların neden köpeklerden korktuklarını (duygusal hafızalarının uğraştığı) açıklar,

Öğrenme durumlarındaki kaygının da
amigdalayı içerdiği muhtemeldir
ve özellikle zorlayıcı ya da stresli işlerden kaçınılmasına neden olabilir.
═════════════════
Kişi kendisini üzgün hissettiğinde
beynin hafıza ve duyguyla ilgili iki bölgesinde
hücreler arasındaki iletişimin arttığı gözlendi..
═════════════════

Bilinçaltı

Beynin örtük hafızasına karışmış iki alanı vardır :
bazal ganglionlar ve beyincik

Bazal ganglionlar, beynin derinliklerinde yatan yapılardır
ve duygu, ödül işleme, alışkanlık oluşumu, hareket ve öğrenme gibi çok çeşitli süreçlerde rol oynarlar.

Özellikle bir müzik aleti çalarken,
dans ederken
ya da basketbol oynarken ihtiyaç duyulacağı gibi,
motor aktivite dizilerinin koordinasyonunda rol oynarlar.

═════════════════
Bazal ganglionlar,
Parkinson hastalığından en çok etkilenen bölgelerdir. Bu, Parkinson hastalarının bozulmuş hareketlerinde belirgindir.
═════════════════

Çalışan bellek

Prefrontal korteks (PFC),
neokorteksin en önünde yer alan kısmıdır.
Planlama, karar verme ve hafızanın seçilip geri çağrılması gibi bir dizi kompleks bilişsel süreçten sorumlu beyin bölgesidir

Memeli beynine en son eklenen şeydir

ve birçok karmaşık bilişsel işlevde rol alır.

═════════════════
Araştırmalar, beynimizin bu bölgesinin
belirli hafızaların hatırlanmasında
hipokampus ile koordine çalıştığını gösteriyor.

Yani hipokampusümüz, bir arama motoruysa,

prefrontal korteksimiz,
hangi hafızanın daha ilişkili olduğunu belirleyen bir filtredir.

Bu da iyi bir hafıza için
bilginin yalnızca depolanmasının yeterli olmadığı anlamına gelir.

═════════════════
Alzheimer hastalığı ilk olarak hafızayı etkileyen bölgeyi etkiler.
═════════════════

Müzik eğitimi almak

hafıza kapasitesini yükselttiği için
dolaylı olarak düşünme kapasitesini de artırır.

Müzisyenlerin işitsel kelime hafızalarının
ve işitsel dikkatlerinin geliştiği gözlenmiştir.

Bu da dolaylı yollardan öğrenmeyi etkilemektedir.

═════════════════
Strese maruz kalan kişilerde
henüz başka bulgular görülmeden çok önce
hafıza sorunları ve beyin küçülmesine rastlanabiliyor.
═════════════════

Yine yeni araştırmalar, solunum ritminin

koku, hafıza ve duygulara karışan bir beyin ağı içindeki
sinirsel faaliyeti doğrudan etkilediğini gösteriyor

═════════
Nefes alma, duygusal tanımayı ve hafızayı geri çağırmayı modüle eder, bu iki işlem nefes alırken nefes vermeye kıyasla daha doğru olarak gerçekleşir.

Solunum, beyin sapı tarafından bilinçsizce kontrol edilir
ve insanlar, duygu uyaranlara ve zihinsel çabaya tepki olarak solunum modellerini değiştirir;

bu da düşünce süreçlerimizin

solunum hızını etkilediğini gösterir.

Bu yeni bulgular nefes almanın
zihinsel işlevimizi de etkileyebileceğini gösteriyor.

Örneğin, korktuğumuzda veya çok uyarıldığımızda
hızla nefes alma,
beyindeki bilgi işlemeyi optimize edebilir,
böylece uygun ve hızlı bir şekilde düşünebilir ve hareket edebiliriz.

════════
“Nefes aldığınızda,
koku korteksinde, amigdalada ve hipokampustaki nöronları uyarıyorsunuz” diyor Sinirbilimci Christina Zelano ;

“Panik halinde, inancımızı yitirdiğimizde ya da korktuğumuzda nefes alma ritmi daha hızlı olur
ve sonuç olarak solunum zamanını orantılı olarak harcarsınız,
Bu beyin fonksiyonu üzerinde pozitif bir etki yaratabilir
ve çevredeki tehlikeli uyaranlara
daha hızlı yanıt sürelerinin ortaya çıkmasına sebep olur”