felsefe taşı

Çok genel bir tarif olarak, bir şeye, kişiye ya da duruma yönelik olarak duyulan, akılcı olmayan korkulara fobi diyoruz. Her canlı, birey olarak varlığını tehdit eden ya da tehdit riski taşıyan varlık ve durumlardan içgüdüsel olarak kaçınır. İnsan bilincinde bu kaçınma, korku olarak algılanmaktadır. Korku bu haliyle, kişinin varlığını, yaşamını sürdürmesine hizmet eden savunma sistemlerinin bir ön-uyarı mekanizmasıdır, yaşamın sürdürülebilmesi için gereklidir ve doğaldır. Herhangi bir korkunun fobi olarak tanımlanması için , o korkunun kişinin günlük faaliyetlerine engel olacak seviyede hissediliyor olup olmadığına bakılır.
Kabaca bir örnekle açıklamaya çalışırsak ; çocukluğunda köpek tarafından ısırılmış birisinin, yetişkin olduğunda köpekten korkmasını anlaşılabilir buluruz. Bu korku eğer kişinin köpekle fiziksel veya duygusal ilişki kurmasına engel değilse korkudur. Ancak kişi belli bir takım tedbirleri almasına rağmen bu korku ile baş edemiyor, korkunun üstesinden gelemiyor ise o zaman fobi olarak tanımlayabiliriz. Büyük kentte doğup büyümüş, başından bu tür bir deneyim geçmemiş, hatta hayatında hiç yılan ile karşılaşmamış, apartman dairesinde yaşamakta olan bir kişinin yılan tarafından sokulma korkusu taşıyor olmasını da, üstesinden gelemediği bir korku ise fobi olarak tanımlarız.

Dolaysıyla, fobi sözcüğü korkunun, “kontrolden çıkması” halini tanımlamaktadır. Kişi, o korkunun onu kaçmaya zorladığı durumlardan kaçınmayı sağlayamaz ise ya da bu kaçınma, onu duygusal olarak rahatlatmaz ise , bu korku fobik olarak tanımlanabilir. Korkuya endişe duygusu da eşlik eder ve bu endişe/kaygı günlük yaşamını istediği tarzda sürdürmesine olanak vermez.

Kısaca söylemek istersek, korku yaşamın sürmesine hizmet ederken, fobi yaşama karşıdır.

Her yıl milyonlarca insana fobi teşhisi konuyor. Etnik ve kültürel faktörlerin de devreye girmesiyle, bugüne kadar tanımlanmış bine yakın fobi var. 400’den fazla fobi doktorlardan tarafından çok net olarak ayrıştırılıp, tanımlanabiliyor.

Bazı fobilerin yalnızca bireysel boyutta deneyimlenmesi mümkündür.
Phobophobia (Fobofobia) : Fobi sahibi olma korkusu
Nomophobia (Nomofobi) : Cep telefonsuz olmak,şarjın azalması,kapsama alanı dışında korkusu
Anatidaephobia(Anatidaefobi) : Bir yerde, bir şekilde bir ördek tarafından izleniyor olmaktan korkmak
Caligynephobia (Kalignefobi) : Güzel kadınlardan korkmak
Cenosillicaphobia (Senosillikafobi) : Boş bira bardağı korkusu
Cherophobia (Çerofobi) : (Sonrasında üzücü bir şey olacağı kaygısıyla) Neşeli (mutlu) olma korkusu
Philophobia (Filofobi): Aşık olma (veya sevilme) korkusu
Autophobia (Otofobi) : En zor fobi olarak nitelendirilen bu durum ‘yalnız kalma korkusu’
Soceraphobia (Sokerofobia) : Kayınvalide, kayınpeder korkusu

Bazı fobi tanımları da var ki ; kurumsal ya da yönetsel boyutta da deneyimlendiğini düşünebiliriz…

Ephebophobia (Ephebifobi) : Gençlerden korkma
Macrophobia (Makrofobi) : Uzun bekleyişlerden korkmak
Gelotophobia (Gelotofobi): Gülünme, alay edilme korkusu. Devlet erkânı, öğretmen, dinsel önder gibi otorite figürlerinde , otoritenin sarsılması korkusu eşliğinde ortaya çıkar.

Ve onlar da sıradan insanlar gibi korkuyorlardı…

George Washington_Taphephobia(Tafefobi) : Diri diri yakılma ya da gömülme korkusu
Richard Nixon _ Nosocomephobia (Nozokomefobi) : Hastanelerden korkmak
Alfred Hitchcock _ Ovophobia (Ovofobi) : Yumurta korkusu
Gustave Eiffel _ Acrophobia (Akrofobi) : Yüksek yerlerden korkmak

Büyük İskender, Napolyon, Mussolini ve Hitler’in ortak bir fobisi vardı ; Ailurophobia (Ailurofobi) : Kedi korkusu
Son yayınlanan araştırmalarda, fobilerin genlerle aktarılan anılar olduğu yönünde bulgular ileri sürülmektedir.

Korkuyu oluşturan sebep ne olursa olsun, fobi sahibi kişi kaygı içinde yaşıyor demektir ki, bu anlaşılabilir ve tedavi edilebilir bir durumdur…

Atalarımız ne güzel söylemişler, “ korkunun ecele faydası yok” derken … Korkuları aşmak, özgürleşmek demektir… Özgür yarınlar dileğimle…
Kaynak :
_ Fobi listesi için internet üzerinde http://phobialist.com/ adresini inceledim.
_ Son araştırmayı okumak isteyenler için adres :
http://www.telegraph.co.uk/science/science-news/10486479/Phobias-may-be-memories-passed-down-in-genes-from-ancestors.html
_ Görsel : İnternet üzerinde kullanıma açıktır, sahibi bilinmiyor. Benim aldığım sitenin adresi : http://www.emedicalguild.com/systematic-desensitization-treating-phobia-anxiety/