felsefe taşı

1-Aptallar, 2-Zealotlar/ Bağnazlar(Fanatikler),3- Seçkinler/Elitistler ve 4-Vatanseverler
Muhtemelen Neolitik Çağ’ın başlangıcından beri, dünyada bu dört tür insan vardı.
Bu bireyleri anlamanın tek geçer yolu,
bilgiye nasıl tepki verdikleridir.
Aptallar bilgiyi reddeder, Fanatikler de, Seçkinler bilgiyi kötüye kullanır ve Vatanseverler bilgiyi arar ve dağıtır.
Bu arketipler, dünyanın her yerindeki ataerkil toplumlar için geçerlidir ve muhtemelen Homo habilis’in çocukluğundan beri böyle olmuştur.
Kültürler arasında tutarlı olmakla birlikte,
bu arketipler birçok yönden alt bölümlere ayrılmış, sayısız farklı isim almış
ve birbirlerine karşı tutumları çağdan çağa değişse de toplumun temel dinamikleri asla değişmemiştir.
Bu dört toplumsal arketip kaçınılmaz olarak
iç içe geçmiştir.
Aptallar perspektiflerini korumak için
tüm yeni ilgili bilgilerden kaçınırlar,
asla statükoyu sorgulamazlar.
Bağnazlar ya da Fanatikler de diyebileceğimiz Zelotlar ise
bakış açılarını korumak için
ezberlerine uymayan bilgileri
görmezden gelerek,
statükoyu her ne pahasına olursa olsun destekleyerek,
belirli bilgilerle ilgili belirli sorular sorarlar.
Elitistler, statükodan yararlanarak bilmeyenleri manipüle etmek ve onlardan kazançlar elde etmek için bilgiyi sorgularlar.
Vatanseverler,
statükonun ötesine geçebilmemiz için
kendilerini eğitmek ve başkalarıyla paylaşmak için bilgiyi sorgularlar.
Teknoloji çağında değişen şey,
basitçe bilgiyi kullanmak,
kötüye kullanmak, çürütmek ve reddetmek için daha fazla yol ve araca sahip olmamız…
Bugün, her zaman olduğu gibi,
Salaklar sınırlı, rahat bir bakış açısını sürdürmek için tüm yeni ilgili bilgilerden kaçınıyor.
Bağnazlar “cevaba” sahip olduklarına inanıyor.
Belirli bilgilerle ilgili belirli sorular sorarak ancak önceden belirlenmiş bakış açılarına uygun olmayan bilgileri görmezden geliyor.
Elitistler, bu bilgiye sahip olmayanları kendi çıkarları doğrultusunda manipüle etmek için bilgiyi sorguluyor.
Vatanseverler, kendilerini eğitmek için bilgiyi sorgulayıp, herkesin ilerleyebilmesi için başkalarıyla paylaşıyorlar.
_______________
Dört Bilge Maymun
İnsanların düşünce ve varlıklarını bir dizi arketip maymunu aracılığıyla betimleyen eski bir atasözü ve imge vardır;
Kötülük duyma, kötülük görme ve kötü konuşma.
Genellikle Bilge Maymunlar veya Üç Bilge Maymun olarak bilinirler,
tipik olarak arka arkaya,
yan yana otururken tasvir edilirler.
Biri gözlerini kapatır, kendini kör eder.
İkincisi kulaklarını kapatır, kendini sağır eder. Üçüncüsü ağzını kapatarak dilsiz olur/susar.
Aslında, her karakter
kendisini ve çevresiyle ilgili deneyimini,
doğru bilgiyi
bir şekilde engelliyor…
Yine de bu “bilgelik” özdeyişi
hâlâ geniş çapta kabul görmekte…
Ancak çoğumuzun anlamadığı şey,
bu “Üç Bilge Maymun” tasvirinin
kasıtlı olarak
eksik bir anlatı olduğudur;
_______________
aslında bazı yorumlarda
nadiren tasvir edilen
dördüncü bir Bilge Maymun var.
‘Kötülükten korkma’ erdemini temsil eden
dördüncü maymun,
kollarını karnının üzerinde kavuşturmuş halde oturuyor.
Her şeyin ilerlemesi için,
hiçbir kötülükten korkmadan öğrenmek
ve başkalarıyla paylaşmak için
bilgiyi sorgulayan vatanseverdir.
Muhtemel ki herhangi bir bilgelik gösteren tek maymun da o artık!
______
Aslen;
Dört Bilge Maymun,
kötülük duymaz, kötülük görmez, kötü konuşmaz,
kötülükten korkmaz.
Ve dört bilge maymun,
bilgiye verilen dört arketipsel tepkiyi yansıtır.
_______
Pek çok kişi pahasına birkaç kişinin yararına olacak şekilde yapılandırılmış
oligarşik bir toplumda,
Aptallar bu gerçeği yüzlerine çeviren tüm bilgilere gözlerini yumarlar ve öğrenmeyi reddederler.
Bağnazlar resmi anlatıyı hararetle desteklerler; kulaklarını kapatırlar ve gerçekte ne olduğunu duymazlar ama yine de konuşmaya devam ederler.
Elitistler, çenelerini kapalı tutarlar
ve görüleni ve işitileni ifşa etmezler,
olup biteni anlarlar,
ancak sessizliği tercih ederler.
_______
Maymunlar arasında en az yaygın olan Vatanseverler
tüm duyularını kullanırlar;
gözlemlerler
ama korku içinde tepki vermezler.
________________
Dört bilge maymun arketipi,
en eski aksiyomlardan biri olarak kabul edilir.
Orijinal kavramın kökleri Çin felsefesindedir
ve
en azından 8. yüzyıla kadar uzanmaktadır.
________________
Japonya’da Altın Kurala benzer olarak yorumlanır
ve aynı zamanda bir kelime oyunudur.
Japonca maymun kelimesi saru’dur
ve Japoncadaki ifade,
maymun kelimesine benzeyen fiil formlarını kullanır;
mizaru, kikazaru, iwazaru ve shizaru.
(Hindistan’da Gandhi’nin üç maymunu
(Bapu, Ketan ve Bandar) olarak bilinir)
Üç maymundan, kötülük görmeyen gözlerini kapatan
Mizaru’dur;
Kötülük duymayan Kikazaru,
kulaklarını kapatarak;
ve ağzını kapatan, kötü konuşmayan Iwazarudur.
Dördüncü maymun, “kötülük yapma” ilkesini simgeleyen
Shizaru’dur.
____
Japonya dışında,
dünyanın dört bir yanındaki
bilge maymunların baskın sunumu,
dördüncü maymundan yoksundur,
____
Kötülükten korkma, Shizaru.
Budistler ve diğerleri,
bilge maymunları,
herhangi bir kötülüğe katılmama konusunda
bir tür karmik hatırlatma olarak yorumlarlar,
ancak bundan daha fazlasıdır.
____
Bu geleneksel yorum,
kişinin önemsiz kavramları
görmemesi, duymaması veya konuşmaması gerektiğini belirtir.
İlgisizlikten kaçınmanın
akıllıca olduğu doğrudur,
ancak bu gerçeğin sadece bir kısmıdır.
______
Asya’da insanlar, fiziksel ve metafiziksel olarak
tüm hareketlerin
karın bölgesinde
veya göbek deliğinin hemen üzerindeki
bir enerji noktası olan
dantien’de
başladığını ve demirlediğini kavramsallaştırdılar.
Dördüncü maymunun eylemleri
gerçekten diğerleriyle ilişkilidir.
Bazı kuruluşlarda
çalışanların zorbalığı ve sindirilmesi,
cinsel taciz iddiaları, ırk ayrımcılığının varlığı ve cinsel içerikli dil ve eylemler mevcuttur.
İnsanların haklarına saygısız söz ve eylemler şeklinde uygunsuzluklar ve özgürlükler uygulandığında,
bu eylemleri önleyecek ve cezalandıracak yasalar mevcuttur.
Kötülük görme, kötülük duyma, kötü konuşma zihniyetini benimseyen çalışanlar,
olumlu bir şirket kültürü veya saygılı bir iş yeri geliştirmeye de yardımcı olmuyorlar.
_____
Kötülük yapma,
karakter ve dürüstlük değerlerini uygulamak için
mükemmel bir maymundur.
Kötülük görme, kötülük duyma, kötü konuşma deyimi,
başlangıçta amaçlanandan
farklı bir anlama geldi.
Batı’da, atasözü
şeri görme, şer duyma, kötü konuşma;
hukuken veya ahlâken yanlış olan bir şeye
göz yummak
anlamına gelir.
Oysa
💥Kötülük duymamak ya da görmemek;
kişinin bir şeyi kötü olarak yargılamaması gerektiği,
her görüşe önyargısız olarak kulak verilmesi
ve yanıt verilmesi gerektiği
anlamına gelir,
kişi farklı bir şey görürse
onu korku ya da cehaletten
kötü olarak etiketlemek yerine
doğru bir anlayış geliştirmek için
daha fazla araştırmalıdır. .
___________
Dördüncü maymun
korkmaz ve yılmaz
ve elleri dantien üzerinde durarak
sakince izler ve dinler.
Dördüncü maymun da
bakar, dinler ve iletişim kurar,
ancak
görülen, duyulan ve söylenenlerden
korkarak tepki vermez.
_________
♣️ Dördüncü maymunun,
bilge maymunlar arketipik sunumundan silinmesine şaşmamalı.
O, dörtlü arasında gerçekten bilge olan
tek maymun,
Vatanseverdir.
Dördüncü bilge maymun,
diğer üç maymunla
belirgin bir tezat oluşturan ‘gerçek’le korkusuzca yüzleşir.
_________
3 Bilge Maymun,
eksik bir gerçeğin ve kısmi bir sunumun
eski bir örneği olsa gerektir.
“En tehlikeli insan, bakan, dinleyen, düşünen ve gözlemleyendir.” ~Bruce Lee
___________
Dört,
tamamlama için semboliktir.
___________
Japonca ve Mandarin’deki
“dört” kelimesinin telaffuzu
ölüm kelimesine benzer.
Japonya’da ve Çin’in çoğunda,
ölüm ve dört eş anlamlı sözcüklerdir
ve bu ilişki,
sayıya karşı korku ve isteksizlik yaratır.
Dört, Asya’nın bazı kesimlerinde
korku uyandıran ve ölüm haberinden kaçınılacağı için
batıl inançlardan kaçınılan bir sayıdır.
___________
Özellikle, dördüncü bilge maymunun yokluğu,
bilge maymunlar özdeyişinin kendisinin dersine işaret etmeye yardımcı olur:
Gerçeği gözlemleyin ve çevrenizdeki koşulların doğası hakkında
başkalarıyla açıkça iletişim kurun.
Korkusuzca gözlemleyerek ve konuşarak,
zaten bilinenler yoluyla
gizli olanı bulacaksınız.
​Modern dünyamızda durup
“zaten orada” olanı düşündüğümüzde, kurumların gerçeği kısmi sunumuyla yalanları ne kadar düzenli bir şekilde sürdürdüğü
ve sanki eksik parça hiç var olmamış
ve bu nedenle önemli değilmiş gibi ilerlediği açık hale gelir.
_________
Bilgiye ihtiyaç duyulduğu
ve kişinin kaçınılmaz olarak cehaletlerinin bedelini ödediği an gelinceye kadar
cehalet geçici olarak mutluluktur.
Cehalet kurumların gücüdür.
Kurumlar cehaleti aşılar
çünkü cehalet
korkuya, korku da bağımlılığa neden olur
ve bağımlılık
uyumlu toplumlar yaratır.
_________
Gandhi gerçek bir vatanseverdi.
Kusursuz olmasa da,
kamusal yaşamının her alanında
dördüncü bir maymun olarak işlev gördü.
Aptal, bağnaz ve seçkinciden farklı olarak, Gandhi
birkaç bağlılıktan oluşan
bir yaşam tarzı yaşadı
ve kamusal yaşamında
dördüncü maymunun özelliklerini somutlaştırdı;
Kötülükten Korkmayın.
___________
Bilge maymunların dersi,
yorumunda katmanlıdır,
ancak tartışılamaz olan şey,
gerçekten bilgelerin
tüm duyularını koruduğudur.
Bilge,
kötülüğe katılmaz
ya da şu ya da bu şekilde
kötülüğü görmezden gelmez;
kötülüğü ondan korkarak değil,
sakin, kararlı bir farkındalıkla gözlemlerler.
Dördüncü bilge maymun gibi, bilgili ve tetikte kalırlar.
Sadece ilgisizliği görmezden gelirler.
Önyargısız bir şekilde dinler ve gözlemlerler,
korku nedeniyle kendi duyularını engellemezler.
_______
“Kötülükle işbirliği yapmamak kutsal bir görevdir.” ~ Gandi
_______
İnsanlar maymun değildir….
4. Maymun bu çıkışın sembolüdür.
☀️İnsanlar arasındaki fark,
bilgiye nasıl tepki verdikleridir.
Vatanseverler,
eylemleri ve eylemsizlikleri yoluyla
değişimi uygulamaya isteklidirler.
Duyularını kullanırlar
ve manipüle edilmiş enformasyonun sürdürülmesine
katılmayı bırakırlar.
Vatanseverler,
ormandaki dört yapraklı yonca gibi
toplumda nadirdir,
ancak gerçekten varlar.
Vatanseverler
durmaktan, bakmaktan, dinlemekten ve konuşmaktan korkmazlar,
konuşmalarının sonuçlarından korkmazlar, doğruyu söylemekten korkmazlar.
__________
Gandhi, “Korkaklık ile şiddet arasında yalnızca bir seçimin olduğu yerde şiddeti tavsiye edeceğime inanıyorum” diye yazmıştı.
__________
Çoğu insan bir şeyden korkar;
görebilecekleri, duyabilecekleri veya hakkında konuşmak zorunda kalacakları
kötülüklerden korkarlar.
Vatanseverler de zaman zaman korkabilirler;
herkes bazen korkar.
Ancak yalnızca gerçek vatanseverler,
bilgi edinmekten veya paylaşmaktan
ve kendi hakikat perspektiflerini dile getirmekten korkmazlar.
Doğru eylemi yapmaktan
veya doğru olan adına eylemi durdurmaktan korkmazlar.
Vatanseverler herhangi bir şeye karşı temkinliyse,
bu,
bilgi özgürlüğü ve erişilebilirliği olmadan devam eden
korku ve cehaletin sonucudur.
Vatanseverlerin gücü tarih derslerinde ortaya çıkar.
Sfenksin Dört Gücü,
hava, ateş, su ve toprak olmak üzere
dört elemente karşılık gelen
Bilgi, İrade, Cesaret ve Sessizliktir.
Bu güçler veya nitelikler,
bir bakıma,
Üç Bilge Maymun’un
başarısızlıklarının zıtlıkları
ve Dördüncü Maymun’un
keşfedilmesidir.