Cennettin Keşfi
Eskiden şöyle bir şüphe vardı: Sakın dünya, başka bir yerin cehennemi olmasın? Robotlar zamanında bu belki de yerini şuna bırakacak: Cennet burası!
Bazı teklifleri reddetmek çok zordur. Stanford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Laura Carstensen’in teklifi o cinsten. Adeta bilimsel bir araştırma değil de mevcut sosyo-ekonomik tabloya bakarak üretilmiş; tümdengelimci. Carstensen insanların çalışmaya 40 yaşında başlamalarını öneriyor. Bu konudaki video haber ise Dünya Ekonomik Forumu’nun sitesinde yapılmış. Hani şu nesnelerin interneti ve yapay zeka teknolojilerinden istifade ederek 4. Sanayi Devrimi başlığı altında işgücünü insandan robotlara kaydırmayı arzu edenlerin kulübü (Davosspor).
Anlaşılan tabloyu oluşturan ögeler şunlar: Giderek artan bir dünya nüfusu ve ne yazık ki yeni bir dünya savaşının çıkarılamaması, para piyasalarındaki işlemlerin reel ekonomik devinim tarafından karşılanamayacak raddeye gelmesi, ekonominin giderek global bir açmaza girmesi, yeni gelen dijital kuşakların 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren bir standard haline getirilmiş yapılara-modellere saygı duymaz bir tavır almaları, basit cihazların sensör ve veri iletim imkanlarıyla akıllı hale getirilmesi ve bir umut ışığı; “Acaba iş gücünü robot(umsu)lara kaydırabilir miyiz?”, atıl durumuna düşecek insan yığınları için “evrensel baz ücret”in icadı, sosyal medya ile oluşturulan yeni (dijital) tüketim modeli.
Ancak iki grubun zamanla “halledilmesi gerekiyor”. Birincisi katma değeri düşük işlerde çalışan (ağırlıklı mavi yakalı) işgücü. İkincisi global dünya düzeni paradigmasını takmayan genç dijital kuşaklar.
Tabii evrensel baz ücret bir yere kadar iş görebilir. Bunun ötesinde daha cazip şeyler de icat etmek lazım. Kolay kolay karşı konulamayacak. Özellikle de gençler için. Prof. Carstensen diyor ki: “İnsanlar 40 yaşına dek çok zor bir yaşam sürüyor. Evleniyor, çocuk sahibi oluyor, aile kuruyor. Ve tüm bu zaman içinde bir de çalışmak zorunda kalıyor. Oysa 40 yaşına dek çalışmak yerine bu türden kendini gerçekleştirmeye ayırsalar vakitlerini. Ondan sonra gelip 80 yaşına dek çalışsalar daha iyi olmaz mı?”
Teklif çok cazip. Lakin bu yola girip de 40 yaşına gelince “Hadi artık ben çalışmaya başlayayım” diyecek çıkar mı şüpheli. Çünkü o zamana dek global baz ücret artı sağdan soldan gelecek ufak tefek imkanlarla kör topal kendilerine bir yaşam kuracak olan bireyler çalışmaya neden gerek duysun? Ayrıca herkes büyük şehirlerde, büyük ülkelerde yaşayacak değil ya gidip kırsalda da yaşar, Afrika’nın, Hindistan’ın egzotik isimsiz köylerinde de. Ne tatlı olur değil mi? Bugün plazalarda çalışanların kaçının aklından her şeyi bırakıp uzaklara gitmek geçmiyor?
Dünyadaki gençlerin çoğu malum, içi boş eğitim sistemi ve sosyal medya ablukası altında çalışmaktan giderek uzaklaşıyor. O halde bu gençleri “adam etmek” için neden onca çaba? Düne kadar gerek vardı belki, çünkü makineleri çalıştıracak işgücüne ihtiyaç duyuluyordu. Artık yok! Yaşasın 4. Sanayi Devrimi!
Internet erişiminin dünyanın en uç noktasına kadar götürülmesi o nedenle daha da önemli. Böylece gençler dünyanın neresine giderse gitsin kendilerini kıyıda-köşede kalmış hissetmeyecek. Ayrıca robotların zamanı geldiğinde binlerce yıllık dini kitaplar da yeniden yorumlanabilir: Çalışmak bir erdem değildir gibi, cennet burası gibi.
