Geleceğin Petrolü!
Belki de gelecekte hepimiz istihbarat kurumlarının fahri ajanları olacağız; farkında bile olmadan!
Günümüzde veri, petrol gibi. Petrolün kendisi ile bir şey yapılamaz belki ama uygun bir şekilde işlendiğinde hayatın her alanında doğrudan ya da dolaylı kullanılır. Veri de öyle. Henüz farkında değiliz ama verinin işlenmesi ve hayata geçirilmesi çalışmaları uzun süredir yapılmaktaydı. Son birkaç yılda veri üreten ve saklayan imkanlarının artması sayesinde kendisine cazibeli bir isim bulundu; “büyük veri” !
Geçtiğimiz günlerde Facebook uzmanları bir Facebook kullanıcısının gönül ilişkisine girip girmediğini tespit edebildiklerine dair bir çalışma yayınladı. Sadece Facebook sitesine yazma sıklığına bakarak bunu tespit edebiliyorlarmış. Gönül macerasına giren kişinin paylaşımları bir süre için dramatik bir şekilde düşüyor, daha sonra yeniden eski yoğunluğunda olmasa da artma eğilimi gösteriyormuş.
Müşterisi olan her firmanın verisi vardır. Son yıllardaki değişim bir yandan verinin geometrik olarak artması diğer yandan ise bu veriyi saklamanın ve ondan işe yarayacak bilgiler üretmenin ucuzlaması ve kolaylaşması.
Veri tek başına bir işe yaramayabilir (örn. süpermarketten yapılan alışveriş kayıtları). Ancak veriden pek çok öykü çıkarılabilir (örn. ay boyunca gün bazında, her saat en çok satın alınan ürünler). Bu tür kıssalardan üretilecek hisseler de firmanın bir sonraki iş kararlarını yönlendirebilir (örn. ayın hangi günleri hangi ürünlerde kampanya yapalım).
Verilerin petrol değerine doğru yaklaşmasının bir başka sağlaması da son dönemin en popüler dijital konularından birisi haline gelen bulut bilişim. Yani verini, gözünün önündeki bilgisayarın sabit diskinde saklama, onun yerine sana verilen ve dünyanın her yerinde internet üzerinden erişebileceğin sanal bir disk ortamında sakla.
Bir kişi (örn. bir akıllı telefon kullanıcısı, çektiği fotoları saklamak için) ya da bir firma sürekli hareket halindeyse, farklı fiziksel lokasyonlardan veri yükleme ya da verisine erişme gereği duyuyorsa bulut bilişim anlamlı bir hizmet olarak değerlendirilebilir. Öte yandan kendi lokasyonunda veri saklamanın risklerinden de kurtulmuş olur (örn. paranızı evde yastık altında saklayacağınıza bankadaki bir hesapta saklamak ve dilediğiniz zaman ATM cihazlarından ona erişmek gibi).
Tabii veriyi bulut bilişim imkanlarıyla saklamanın riski o veriye sizin dışınızda birilerinin erişip erişmediğini asla bilemeyeceğinizdir. Resmiyette ona sizden başka kimse erişemiyordur; realitenin ne olduğunu ise allah bilir.
Bu açıdan veriyi petrol ya da paradan ayıran bir özellik vardır; kopyalanmasının kendisine halel getirmiyor olması. Banka hesabınızdaki parayı ya da deponuzdaki petrolü birisi alırsa birikiminiz eksilmiş olur. Ancak dünya üzerinde bir yerlerde saklı olan verinizin bir kopyasını birisi alırsa bu ona bir daha erişemeyeceksiniz anlamına gelmez.
Öte yandan veri bu haliyle değer bilmez birisinin eline düşmüş değerli bir antika parçası olarak da değerlendirilebilir. Siz o veriden anlamlı bir bilgi üretemezsiniz belki ama o veriyi daha büyük bir yapbozda uygun bir yere yerleştirecek olanlar, ondan çok önemli bir bilgi üretebilirler.
Kısacası yakın gelecekte hepimiz istihbarat kurumlarının gönüllü, fahri ajanları olacağız. Ne biz bunun farkında olacağız, ne de başkası…
