felsefe taşı

Yeni yıl yaklaştı ya.
Ortaçağ ulemaları konuşmaya başladı.
Noel hristiyan işiymiş.
Noel’i kutlamak günahmış.
Noel bizim kültürümüze aykırıymış.
Noel’i kutlayan çarpılırmış.
Daha ne mışlar, ne mışlar.
Bol keseden atıp tutmuşlar.
* * *
Dünyayı sadece Arabistan yarımadası sanan, Anadolu tarihinin İslam ile başladığına inanan, Arap kültürünün bu toprağın kültürü olduğuna şartlanmış Yeni Türkiye’nin yeni yetmeleri, Noel Baba denilen sembolü hristiyanlıkla eş anlamda algılıyor.
İlgisi yok.
Önce Noel’in kelime anlamına bakmak gerekiyor.
Noel kelimesi, Keltçe yeni anlamına gelen “Noio” ile güneş anlamına gelen “Hel” sözcüklerinden oluşmakta.
Noel “Yeni Güneş” demek.
Yeni yılın habercisi.
Putperest dönemde yeni yıl için düzenlenen törenlere verilen bir isim “Noel.”
Örneğin İsa’dan önce Roma döneminde halkın mutlu bir olayı kutlarken “Noel, Noel” diye bağırdıkları yazıtlarda mevcut.
Noel pagan kültürün günümüze ulaşan bir geleneği aslında.
Bir folklör.
Çünkü tüm toplumların bir “Noel Baba”sı var.
* * *
Mesela Kazaklarda “Ayaz Ata”
Mavilere kuşanmış giysileri ve beyaz sakalıyla geyiklerin çektiği bir ihtiyar.
Ayaz soğuk demek.
Ayaz Ata, kış atası, kar atası anlamında.
Türkmenistan’da da Ayaz Ata inancı hakim.
Azeriler’in “Şaxta Baba”sı mesela.
Şaxta soğuk anlamına geliyor.
Şaxta babanın bir de torunu var; Qar Kız (Kar Kız)
Hediyeleri dede torun ikisi birden dağıtıyor.
Dersim Kürtlerinin geleneklerinde “Khalo Gağan” diye bir efsane isim var.
Khalo yaşlı, ihtiyar demek.
Gağan Aralık ayına denk gelen dönem.
Khalo Gagan “Aralık Dedesi”, yani Noel Baba.
Tesadüfe bakın ki, o da eşi Fato ile çocuklara hediyeler dağıtıyor.
Sadece bunlar değil örnekler.
Çerkezler’de Ves Dade.
Ermeniler’de Gagant Baba (Jmer Papi)
Gürcüler’de Tovlis Baba.
Sibirya bozkırlarında Ded Maroz.
Hepsinin ortak özelliği, iyilik sever sevimli ihtiyarlar olması ve soğuk kış aylarında çocuklara hediyeler dağıtması.
*. *. *
Noel inancının ilk çıktığı yer İskandinav Mitolojisi.
İnanca göre Tanrı Odin kanatlı atı Sleipnir ile avlanmaya gittiğinde, çocuklar Sleipnir için çizmelerine saman koyup şöminenin yanına asarmış.
Tanrı Odin de bu iyilik nedeniyle çocuklara hediye ve şekerlemeler getirirmiş.
Zamanla Tanrı Odin’in yerini Aziz Nicola almış.
Uçan at Sleipner’in yerini uçan Ren geyikleri.
Hediye konan çizmelerin yerine de çoraplar.
Güzel masal değil mi?
“Noel Baba”nın öyküsü bu.
Ve her toplumun buna benzer bir hikayesi var.
Noel Baba folklörü insanlığın ortak kültürü aslında.
Çölde yaşayan Arap toplumları kar yağışına uzak olduğu için bu kültürden etkilenmemiş.
İşte budur ol hakikat.

Bırakın herkes dilediği şekilde kutlasın.