Tesettürlü Robot
S.Arabistan 2030 Vizyonu ile ekonomisini petrole bağımlı olmaktan kurtarmaya çalışıyor. Bu kapsamda ileri-teknoloji şehirler kurmak istiyor, robotlara vatandaşlık hakkı veriyor.
Ekim ayı içinde Suudi Arabistan’da yapılan “Çöldeki Davos” zirvesinde veliaht prens Muhammed bin Salman ülkesinin “2030 Vizyonu”nu da açıkladı: Petrole bağımlılığı azalmış bir ekonomik yapı. Bu çerçevede gündeme gelen bir proje de 500 milyar dolara çölde sıfırdan ultra modern, ileri teknolojilerle donatılmış bir şehir inşa etmek. Mısır’ın ünlü Sharm el-Sheikh şehrinin karşı kıyılarında kurulacak bu kentin adı Neom.
Neom şehri yenilenebilir enerji kullanacak. Ulaşım şoförsüz araçlar ve drone ile sağlanacak. Yüksek hızlı kablosuz internet her yerde bedava olacak. Anlaşılan o ki her ülkede olduğu gibi S.Arabistan’da da yenilikçilerle gelenekçiler önümüzdeki dönemde siyasi arenada mücadele ediyor olacak.
Adı geçen zirvenin medyanın odağı haline gelmesine neden olan bir diğer husus ise çok farklı. Daha önce adı bu sütunda da geçen Sophia isimli robota S.Arabistan hükümeti vatandaşlık hakkı verdi. Böylece Sophia bir ülke vatandaşlığına sahip ilk robot olarak tarihe geçmiş oldu.
Tabloyu ilginçleştiren tek parametre “vatandaşlık hakkına sahip bir robot” değil. Söz konusu robot, eğer bir robot cinsiyetinden bahsedilecekse, kadın! Bunu üretici firmanın tercihlerinden anlıyoruz. Adı kadın adı, görüntüsü kadın, sesi kadın. Hal böyleyken kadınların çok kısıtlı haklara sahip olduğu bilinen bir ülkenin bir kadın robota vatandaşlık hakkı vermesi nasıl yorumlanmalı?
İki olasılık var ortada. Birincisi dikkat çekmek üzere yapılmış, arkası gelmeyecek bir halkla-ilişkiler manevrası. İkincisi ise S.Arabistan’ın kadına giderek daha değer vereceği ve bu yönde adımlar atacağı. Bugün bir anket yapılsa pek çok kişi tercihini birinci olasılıktan yana kullanırdı herhalde; ortadaki somut veriler ışığında.
Ancak genç prensin zamanın ruhuna uyarak ülkesinin yazgısını değiştirmek üzere topyekun bir mücadeleye girmiş olduğu da söylenebilir. Sophia örneği de bunun popüler bir göstergesi. Çölde yarım trilyon dolarlık bir proje en iyi şartlarda ciddi global yatırımcıların ilgisini çekerdi o kadar. Oysa robot Sophia’nın S.Arabistan vatandaşı olması bugünlerde herkesin ilgisini çekebilecek bir haber. Çünkü yapay zeka ve robotlar son dönemin en popüler iki ileri teknoloji konusu.
Bu vatandaşlık olayını (yine bir halka-ilişkiler manevrası olarak değerlendirilebilecek) dünyaca ünlü Brezilyalı futbolcu Neymar’ın Barcelona’dan beklenmedik bir şekilde Fransa’nın PSG takımına transferiyle kıyaslamak da mümkün. Ağustos ayı başında gerçekleşen bu transfer için sadece Barcelona’ya ödenen bedel 222 milyon Euro. Konuyla ilgisi mi? PSG takımı Katarlılara ait. Ve bu transfer tam da Katar ile S.Arabistan’ın başını çektiği diğer körfez ülkeleri arasındaki gerginliğin zirve yaptığı döneme rastlıyor.
Sophia Neymar’dan daha ucuza gelmiştir denilse yanılmış olunmaz büyük olasılıkla. Yarattığı etki açısından ise tartışılır. Yine de yepyeni bir ileri teknoloji şehri kurmak, robota vatandaşlık vermek, dünyanın en iyi futbolcusunu bir gecede transfer etmeye göre orta vadede daha avantajlı gibi görünüyor.
Öte yandan konu medyaya yansıdığı andan itibaren akıllara düşen şu husus hakkında S.Arabistan müftüsünün nasıl bir fetva vereceği merakla bekleniyor: Sophia’nın başını kapatması gerekiyor mu?
